11 Kasım 2009 Çarşamba

Ege'de İyon Meltemi

Helenler'in ataları Akalar'dır. Akalar, MÖ. 1600-1200 arasında, Ege denizi'nin karşı kıyısında Miken uygarlığını kurdular. Mikenler, Linear B adlı bir yazı kullanıyordu. Yüksek kültür ve başarılı ticaret yaşamları ile Hellas'ta uygarlık düzeyini yükseltti ve doğu Akdeniz'de ticaret kolonileri kurdular.
Kuzeyden gelen Dor istilası ile Hellas'ta rahat, huzur kalmayınca Mikenler Ege'ye göç etmeye başladı. MÖ. 1200'de başlayıp MÖ. 1050'de tamamlanan Miken göçü sonrası Hellas Dor istilacıların elinde kalmış, Ege'de Mikenler'in kurdukları uygarlıklar yükselmiştir. Göç eden Miken boylarından uygarlığını en iyi geliştirenler İyonlar oldu. İyonlar'ın Ege'deki varlığını MÖ. 1050 ile MÖ. 50 arasındaki 1000 yıla sığdırabiliriz.
MÖ. 1050 ile MÖ. 750 arası eski İyon evresi olarak adlandırılır. Bu dönemde İyon halkı tarım, balıkçılık ve şarapçılık ile geçinir, tek odalı evlerde otururlardı.
MÖ. 750 ile MÖ. 700 arası dönem İyon uygarlığının gerçek anlamda anılır olduğu yıllardır. Ticaret gelişmiş, uzak mesafelerle ticaret yapılır hale gelmiştir. Batı edebiyatının ilk büyük eseri İliada bu dönemde yazılmıştır. Mimarlık hızla gelişmiş, güzel tapınaklar inşaa edilmiştir. Ancak yazı kullanımı tam olarak yaygınlaşmamıştır.
MÖ. 700 ile MÖ. 650 yılları arasında Anadolu yeni bir çalkantılı döneme girdi. Kuzeyden gelen Kimmer istilası Anadolu siyasi yapısında sorunlara neden oldu. Yine bu dönemde İyonlar üzerinde Frig ve Lidya baskısı vardı. Bu yüzden İyon uygarlığı bir duraklama dönemi yaşamıştır.
MÖ. 650 ile MÖ. 600 arası İyon uygarlığının parladığı dönemdir. Du dönemin başından itibaren yazı kullanımı yaygınlaşmıştır. Sanatta doğu etkileri ön plandadır. İyon sütun başlığı, bu dönemde dizayn edilmiştir. Sanat tarihinin en önemli mimari başarıları arasında yer alır. Uzak ticaret kolonileri kurulmuştur. Bu dönem ünlü İyon ozanları boy göstermiştir.
İyon uygarlığı olgunluk dönemini MÖ. 600 ile MÖ. 545 arasında yaşadı. Bu dönemde İyon uygarlığı tüm dünya uygarlığının lideridir. MÖ. 3. binyılda Mısır ve Mezopotamya'nın ele geçirdiği dünya uygarlık liderliği artık batıya geçmişti.
MÖ. 546 yılında Perler, Lydia Krallığı'nı yıktı. 200 yıldan daha uzun süre Anadolu Pers egemenliğinde kaldı. Bu dönemden itibaren Ege'de İyon varlığı tarihten silinmiş ise de yaşayan halk günümüzde bile İyon özelliklerini göstermektedir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder